TÜİK’e göre dar işsizlik oranı 0,5 puanlık azalış ile yüzde 13,4 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde işsiz sayısı 2020 Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 369 bin kişi azalarak 4 milyon 227 bin kişi oldu. TÜİK açıkladığı dar tanımlı işsizlik oranı ve işsiz sayısı ile Covid-19'un yarattığı tahribatı yansıtmaktan oldukça uzaktır. Nisan 2020’den bu yana uygulanan işten çıkarma yasağı nedeniyle dar tanımlı işsizlik verileri işgücü piyasalarındaki gerçek tabloyu yansıtmıyor.
TÜİK’in Temmuz 2020 dönemine ait sonuçlarında yer alan dar tanımlı (resmî) işsizlik oranı ve işsiz sayısı Covid-19 döneminde yaşanan istihdam ve iş kaybını yansıtmayan ve tamamen TÜİK’in işsizlik hesaplama tekniğinin yetersizliğinden kaynaklanan bir sonuçtur.
TÜİK’in işsizlik hesaplama tekniği Covid-19 gibi bir salgının etkilerini yansıtmaktan uzaktır. TÜİK, sadece araştırmanın yapıldığı referans haftasından geriye doğru 4 hafta içinde iş arayanları işsiz sayıyor. Oysa Covid-19 döneminde işten çıkarma yerine yaygın olarak kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneği uygulanması nedeniyle milyonlarca işçi çalışmadığı halde istihdamda gözükmektedir. TÜİK’in yöntemine göre, kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneği alan işçiler iş aramadıkları için işsiz sayılmıyor. Bugüne kadar yaklaşık 3,5 milyon işçi kısa çalışma ödeneği ve 1,9 milyon işçi de ücretsiz izin ödeneği (nakdi ücret desteği) aldı. Ancak TÜİK bu işçileri işsiz saymıyor.
Öte yandan kısa çalışma ödeneği alamayan, kayıt dışı veya kendi hesabına çalışıp işsiz kalanların önemli bir bölümü ise Covid-19 nedeniyle iş arama eğiliminde olmadığından işgücü piyasası dışına çıktılar ve onlar da işsiz sayılmadı.
TÜİK verilerine göre işgücü son bir yılda 1 milyon 622 bin azalarak 33 milyon 113 binden 31 milyon 491 bine geriledi. İstihdam Temmuz 2019-Temmuz 2020 arasında 1 milyon 254 bin azalarak 28 milyon 517 binden 27 milyon 263 bine düştü. Temmuz 2019’da 26 milyon 22 bin olan istihdam içinde olup işbaşında olanların sayısı 1 milyon 333 bin kişi azalarak 24 milyon 689 bine geriledi. İşbaşında olmayanların sayısı ise son bir yılda 79 bin kişi artarak 2 milyon 495 binden 2 milyon 574 bine yükseldi
İŞSİZLİK DEĞİL İSTİHDAM AZALIYOR
Bilindiği gibi 2018 krizi nedeniyle Türkiye ekonomisi uzun bir süredir istihdam yaratma kapasitesini kaybetmiş durumdaydı. Covid-19’un etkisiyle istihdam kaybı hızlandı. Temmuz 2019’da 28 milyon 517 bin olan toplam istihdam son bir yılda 1 milyon 254 bin kişi azalarak 27 milyon 263 bine geriledi. Böylece son bir yılda istihdam yüzde 4,4 azaldı.
ÜMİTSİZ İŞSİZLERDE YÜZDE 117 ARTIŞ!
İşgücüne dahil olmama nedenleri kategorisinde yer alan ve son dönemlerde artış eğiliminde olan ümitsiz işsizler ve iş aramayıp çalışmaya hazır olanların (diğer) sayısı Covid-19 nedeniyle artmaya devam ediyor. Son bir yılda ümitsizlerin sayısı 721 bin kişi artarak 1 milyon 335 bine ulaştı. İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ise 1 milyon 126 bin kişi artışla 2 milyon 866 bine yükseldi. Bu durum iş arama eğiliminin azalmasına işaret etmektedir. Dar tanımlı işsizliğin düşük görünmesinin önemli nedenlerinden biri işsizlerin iş bulamayacaklarını veya iş olmadığını düşünerek iş arama eğiliminde olmamalarıdır.
ÖNERİLER
İşten çıkarmalar Covid-19 süresince kesin olarak yasaklanmalı.
İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmelidir.
Covid-19 koşullarında işsizlik ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanmada ön koşul aranmamalıdır.
İşsizlik Sigortası Fonu’nun amaç dışı kullanımına son verilmelidir.
“Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması” ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.