Reis-i Cumhur Mustafa Kemal, 1927’de BMM’de Büyük Nutuk’u okumaya başlıkta gördüğünüz cümle ile başlar; “1919 senesi Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım”. Sonra da “Vaziyet ve manzara-i umumiye:” diyerek devam eder.
***
19 Mayıs 1919… Güney Cephesinden İstanbul’a dönen Mustafa Kemal Paşa, vatanın içinde bulunduğu durumdan ısdırap duyuyor ve arkadaşlarıyla birlikte çözüm için çare üzerinde düşünüyordu.
İstanbul’a gelir gelmez Haydarpaşa’dan karşıya geçerken Mustafa Kemal Paşa, Kartal Hücumbotu ile Boğaz’ı saran demir siluetleri gördüğünde, Cumhuriyet gazetesinde de bir dönem birlikte çalıştığım ve geride kalan mart ayında da koronavirüs günleri öncesinde buluştuğum arkadaşım Hüseyin Gürer’in dedesi olan başyaveri Cevat Abbas’a (Gürer) ünlü veciz sözü “Geldikleri gibi giderler” demişti.
Mustafa Kemal Paşa, Şişli’de yüksek öğrenim gördüğüm Şişli Siyasal’ın iki bina gerisindeki şimdi Atatürk Müzesi olan evde altı ay Kurtuluş’un planlarını yaptı. İngiliz işgali altındaki İstanbul’da halkın “Sarı Paşa”sı Kurtuluş’u örgütledi.
Ve sonunda “Geldikleri gibi giderler” dediği Cevat Abbas’ın da içinde olduğu arkadaşlarıyla Saray’dan aldığı yetki ile güya bazı çeteleri temizlemek için Karadeniz’e doğru yola çıktı ama gerçek niyeti başkaydı; Kurtuluş’u örgütlemek… Zaten, daha İstanbul’dayken Milli Mücadele’ye bağlı gizli örgütler onun direktifiyle Anadolu’ya Müslüman halkı ve cephaneyi taşıyordu.
***
Ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a geldi Bandırma Vapuru. Aslında karaya yanaşan bir vapur ve içindekiler değil, milletin ümidiydi. Nitekim, Amasya Tamimi ilk önemli çıkıştı Kurtuluş için. Sonra kongreler; Erzurum, Sivas ve nihayet Kurtuluş’un karargahı ve kurmayı Büyük Millet Meclisi’nin Ankara’da açılışı... Bu muhteşem tarihi günün 100. Yılını 2019’da kutladık.
***
Kısa süre önce 23 Nisan 1920’de Ankara’daki Gazi Meclis’in açılışının 100. Yılını kutladık her şeye ve korona günlerine karşın evlerinizde de olsanız. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Hasan Tahsin vapurundan canlı yayınlanan Haluk Levent konseri dillere destan unutulmaz bir konser oldu. Işıklarınızı yakıp söndürdünüz evlerde, vapur da düdüğüyle selamladı sık sık sizleri. O güzel atmosfer, konseri Odatv’de ayrıntılı kaleme aldım. Meraklısı okumadıysa yayınlandığında, arşive girip okuyabilir.
Bu yazıyı tabii erken yazıyorum, 15 Mayıs’ta… 18 Mayıs günü yayınlanacak. Ancak tahmin ediyorum, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri yine boş geçmeyecek 19 Mayıs’ı. Biliyorum, İzmirliler yine binalarını, camlarını, balkonlarını bayrakla donatacak, Atatürk posterleriyle… Şunu biliyorum; 19 Mayıs’ta ADD tüm ülke için çağrı yaptı; 19 Mayıs’ta 19.19’da bütün ulusu, 19 Mayıs coşkusunu yüreğinde hisseden herkesi balkonlara, camlara çağırdı. Girin internet sitesine derneğin, bakın neler yapılacak…
İzmir’deki güzel yüreklerden, Atamızın İzinde Platformu’nun kurucu başkanı Nesrin Avlunyalı aradı dün akşam; platform olarak yönetim kurulundaki arkadaşlarıyla birlikte 19 Mayıs’ta sokağa çıkma yasağı olduğu için 15 Mayıs’ta, yani bendenizin bu yazıyı kaleme aldığı gün gençlerin sokağa çıkma hakkı olan saatlerde yetişkinlere göre 50, küçüklere göre 80 Nutuk ile 50 adet de Atatürk portresi dağıtmış olacaklar.
***
Evet, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı, onlar yola çıkarken emperyalizmin maşası Yunan ordusu da 15 Mayıs’ta İzmir’e çıkmıştı Anadolu’yu işgal için. İşte o gün, ilk kurşun atılır işgal güçlerine Konak’ta! O kurşunu atan Hasan Tahsin’in ulusal bir kahraman olarak heykeli şimdi Konak Atatürk Meydanı’nda İlk Kurşun Anıtı’nda yer almaktadır. O anıt İzmir halkının bağış kampanyasıyla dikilmiş, açılışını da 15 Mayıs 1974’te, İlk Kurşun’un 75. Yılında tanımaktan onur duyduğum çok değerli, Atatürk Türkiyesi’ne kol kanat geren ve soyadını da Atatürk’ün verdiği 6. Cumhurbaşkanımız Fahri S. Korutürk yapmıştır.
Ne mutlu ki, 15 Mayıs’ta İzmir’de işaret fişeği atılan ve 19 Mayıs’ta Samsun’da başlayan Kurtuluş Savaşı yine 9 Eylül 1922’de bozguna uğratılan emperyalistlerin maşası Yunan ordusunun denize dökülmesiyle İzmir’de son bulmuş, Ankara Hükümetinin bayrağı Şerafettin Bey tarafından Vilayete çekilmiştir. Ve ne mutlu ki geçen 9 Eylül’de o bayrağı vilayete çeken Şerafettin Bey’in yeğeni E. Büyükelçi Akın Algan’la birlikte yürüdük Anafartalar’dan Gündoğdu’ya doğru…
19 Mayıs’ın 101. Yılında Mustafa Kemal’lere, Kuvayi Milliye’ye, TBMM’ye, Ankara hükümetine selam olsun. Dedem Kırıkçı Recep ve nice isimli isimsiz kahramanlara da… Ne mutlu o günlerin kıymetini bugünlerde bilenlere…