Geçen yüzyılın başında, ünlü İtalyan besteci Guiseppe Verdi öldüğünde Kuzey İtalya’da bir çiftlikte iki erkek çocuk dünyaya gelir. Çocuklardan biri çiftlik sahibinin torunu Alfredo, diğeri ise çiftlikteki köylülerden birinin torunu Olmo’dur. Bu çocuklar aynı gün doğmaktan fazlasını yaşayacaklar ve kader bağı ile birbirine bağlanacaktır.
İtalyan yönetmen Bernardo Bertolucci’nin yönettiği 1900 (Novecento) filmi, bu iki çocuğun birbirinden kopmayan yarım asırlık öyküsünü anlatır. Alfredo ve Olmo büyürken aslında anlatılan İtalya’da toplumsal hayattaki değişim, toprak sahibi aristokratlarla onların yanlarında köle gibi çalışan köylülerin mücadelesidir. İtalya’da faşizmin yükselişi ile birlikte toprak sahipleri faşist Mussolini tarafında yer alırken köylüler sosyalist örgütlerle birlikte onlara karşı mücadele ederler.
Film, yemyeşil çayırlarda uzun kavak ağaçlarının gölgesinde otlayan sürü görüntüleri ile başlar. Tarih 25 Nisan 1945 tır. Özgürlük Günü. (Hitler’in intihar etmesinden beş gün önce) Sürünün çobanı marş söylerken patlayan silahlarla yaralanır. İtalya’da savaş sona ermiştir. Yenilen faşistler kaçmaya başlar. Artık yıllarca yaptıkları kötülüklerin hesabını verme zamanıdır. Bernardo Bertolucci, diğer filmlerinde de çokça kullandığı geri dönüş yöntemini kullanarak Besteci Guiseppe Verdi’nin öldüğü yüzyılın başına döner. Verdi’nin ölüm haberini onun kahramanlarından biri, sanki sahneden çıkıp gelmiş gibi rol kostümleri içinde verir. Olmo (Gérard Depardieu) ve Alfredo’nun (Robert De Niro) doğum haberini veren uşağa Verdi’nin çok bilinen operalarından biri olan Rigoletto adını vererek te besteciye gönderme yapar. Yine başka bir operası olan Attila’yı da Mussolini’nin her türlü zorbalığı, şiddet eylemini yapan silahlı gücü “Kara Gömleklileri” den birine vermiştir.
1976 tarihli 1900(Novecento) filmi, adını en çok duyuran filmlerinden olan 1972 tarihli Paris’te Son Tango (Ultimo tango a Parigi) filminden sonra çektiği filmdir. Yönetmenin 315 dakika ile en uzun filmidir. Filmde Robert De Niro, Gérard Depardieu, Burt Lancaster gibi önemli, bilinir oyuncular olmasına rağmen onların bilinirlikleri filmin kahramanlarının kişiliklerinin önüne geçmemiştir. Bertolucci’nin Prima della rivoluzione (1964),Partner (1968), Il conformista (1970), Strategia del ragno (1970) ve 1900 ((Novecento) filmleri onun siyasi kişiliğinin veya sorumluluğunun ürünleri midir? Yönetmen İtalyan Komünist Partisi üyesi olarak parti çalışmamalarına yeterince katılamamanın suçluluğunu bu filmlerle mi gidermeye çalışmıştır?
İrlandalı yazar Ethel Lilian Voynich Atsineği romanında 19. Yüzyılın ikinci yarısında İtalya’da gelişmekte olan devrimci hareketleri anlatmıştır. Öyle ki bu roman 1917 Ekim devriminde gençlerin başvuru kitabı olmuştur. Romanın kahramanı Arthur’un mücadelesi onlara örnek olmuştur. 1900 filmi, Atsineği romanın bıraktığı yerden devam ederek sonrasını anlatır. İtalyan köylüleri de Ekim devriminden etkilenerek örgütlenmişlerdir.
Filmde ne İkinci Dünya savaşına katılan ne Amerika ne da Almanya hiç görülmez. Diktatör Mussolini’de onu temsil eden simge kişiler ile anlatılır. İtalyan faşizmi İtalya’nın Emilia Romagna köyünde yaşananlarla anlatılır. Filmde köylüler de rol almıştır.
Umutsuzluk taşıyan ve uzlaşmacı bir film olduğu için eleştirilen 1900 (Novecento) filmi sınıf çatışmasının sınıfların ortadan kalkacağı güne kadar (ki bu gün için bir ütopya da olsa) devam edeceğini anlatan bir destandır. Yönetmen, filmi bitirdikten sonra bütün hayatıyla ve gençliği ile yüzleştiğini söyler. “Çünkü bana göre gençliğim kayıp cennete benziyordu ve onu, çocukluğumu 1900’de yeniden yarattım. Kayıp cennetin aynısını yarattım.”